श्रीभगवानुवाच |
इदं तु ते गुह्यतमं प्रवक्ष्याम्यनसूयवे |
ज्ञानं विज्ञानसहितं यज्ज्ञात्वा मोक्ष्यसेऽशुभात् ||९-१||
śrībhagavānuvāca .
idaṃ tu te guhyatamaṃ pravakṣyāmyanasūyave .
jñānaṃ vijñānasahitaṃ yajjñātvā mokṣyase.aśubhāt ||9-1||
राजविद्या राजगुह्यं पवित्रमिदमुत्तमम् |
प्रत्यक्षावगमं धर्म्यं सुसुखं कर्तुमव्ययम् ||९-२||
rājavidyā rājaguhyaṃ pavitramidamuttamam .
pratyakṣāvagamaṃ dharmyaṃ susukhaṃ kartumavyayam ||9-2||
अश्रद्दधानाः पुरुषा धर्मस्यास्य परन्तप |
अप्राप्य मां निवर्तन्ते मृत्युसंसारवर्त्मनि ||९-३||
aśraddadhānāḥ puruṣā dharmasyāsya parantapa .
aprāpya māṃ nivartante mṛtyusaṃsāravartmani ||9-3||
मया ततमिदं सर्वं जगदव्यक्तमूर्तिना |
मत्स्थानि सर्वभूतानि न चाहं तेष्ववस्थितः ||९-४||
mayā tatamidaṃ sarvaṃ jagadavyaktamūrtinā .
matsthāni sarvabhūtāni na cāhaṃ teṣvavasthitaḥ ||9-4||
न च मत्स्थानि भूतानि पश्य मे योगमैश्वरम् |
भूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः ||९-५||
na ca matsthāni bhūtāni paśya me yogamaiśvaram .
bhūtabhṛnna ca bhūtastho mamātmā bhūtabhāvanaḥ ||9-5||
यथाकाशस्थितो नित्यं वायुः सर्वत्रगो महान् |
तथा सर्वाणि भूतानि मत्स्थानीत्युपधारय ||९-६||
yathākāśasthito nityaṃ vāyuḥ sarvatrago mahān .
tathā sarvāṇi bhūtāni matsthānītyupadhāraya ||9-6||
सर्वभूतानि कौन्तेय प्रकृतिं यान्ति मामिकाम् |
कल्पक्षये पुनस्तानि कल्पादौ विसृजाम्यहम् ||९-७||
sarvabhūtāni kaunteya prakṛtiṃ yānti māmikām .
kalpakṣaye punastāni kalpādau visṛjāmyaham ||9-7||
प्रकृतिं स्वामवष्टभ्य विसृजामि पुनः पुनः |
भूतग्राममिमं कृत्स्नमवशं प्रकृतेर्वशात् ||९-८||
prakṛtiṃ svāmavaṣṭabhya visṛjāmi punaḥ punaḥ .
bhūtagrāmamimaṃ kṛtsnamavaśaṃ prakṛtervaśāt ||9-8||
न च मां तानि कर्माणि निबध्नन्ति धनञ्जय |
उदासीनवदासीनमसक्तं तेषु कर्मसु ||९-९||
na ca māṃ tāni karmāṇi nibadhnanti dhanañjaya .
udāsīnavadāsīnamasaktaṃ teṣu karmasu ||9-9||
मयाध्यक्षेण प्रकृतिः सूयते सचराचरम् |
हेतुनानेन कौन्तेय जगद्विपरिवर्तते ||९-१०||
mayādhyakṣeṇa prakṛtiḥ sūyate sacarācaram .
hetunānena kaunteya jagadviparivartate ||9-10||
अवजानन्ति मां मूढा मानुषीं तनुमाश्रितम् |
परं भावमजानन्तो मम भूतमहेश्वरम् ||९-११||
avajānanti māṃ mūḍhā mānuṣīṃ tanumāśritam .
paraṃ bhāvamajānanto mama bhūtamaheśvaram ||9-11||
मोघाशा मोघकर्माणो मोघज्ञाना विचेतसः |
राक्षसीमासुरीं चैव प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः ||९-१२||
moghāśā moghakarmāṇo moghajñānā vicetasaḥ .
rākṣasīmāsurīṃ caiva prakṛtiṃ mohinīṃ śritāḥ ||9-12||
महात्मानस्तु मां पार्थ दैवीं प्रकृतिमाश्रिताः |
भजन्त्यनन्यमनसो ज्ञात्वा भूतादिमव्ययम् ||९-१३||
mahātmānastu māṃ pārtha daivīṃ prakṛtimāśritāḥ .
bhajantyananyamanaso jñātvā bhūtādimavyayam ||9-13||
सततं कीर्तयन्तो मां यतन्तश्च दृढव्रताः |
नमस्यन्तश्च मां भक्त्या नित्ययुक्ता उपासते ||९-१४||
satataṃ kīrtayanto māṃ yatantaśca dṛḍhavratāḥ .
namasyantaśca māṃ bhaktyā nityayuktā upāsate ||9-14||
ज्ञानयज्ञेन चाप्यन्ये यजन्तो मामुपासते |
एकत्वेन पृथक्त्वेन बहुधा विश्वतोमुखम् ||९-१५||
jñānayajñena cāpyanye yajanto māmupāsate .
ekatvena pṛthaktvena bahudhā viśvatomukham ||9-15||
अहं क्रतुरहं यज्ञः स्वधाहमहमौषधम् |
मन्त्रोऽहमहमेवाज्यमहमग्निरहं हुतम् ||९-१६||
ahaṃ kraturahaṃ yajñaḥ svadhāhamahamauṣadham .
mantro.ahamahamevājyamahamagnirahaṃ hutam ||9-16||
पिताहमस्य जगतो माता धाता पितामहः |
वेद्यं पवित्रमोंकार ऋक्साम यजुरेव च ||९-१७||
pitāhamasya jagato mātā dhātā pitāmahaḥ .
vedyaṃ pavitramoṃkāra ṛksāma yajureva ca ||9-17||
गतिर्भर्ता प्रभुः साक्षी निवासः शरणं सुहृत् |
प्रभवः प्रलयः स्थानं निधानं बीजमव्ययम् ||९-१८||
gatirbhartā prabhuḥ sākṣī nivāsaḥ śaraṇaṃ suhṛt .
prabhavaḥ pralayaḥ sthānaṃ nidhānaṃ bījamavyayam ||9-18||
तपाम्यहमहं वर्षं निगृह्णाम्युत्सृजामि च |
अमृतं चैव मृत्युश्च सदसच्चाहमर्जुन ||९-१९||
tapāmyahamahaṃ varṣaṃ nigṛhṇāmyutsṛjāmi ca .
amṛtaṃ caiva mṛtyuśca sadasaccāhamarjuna ||9-19||
त्रैविद्या मां सोमपाः पूतपापा
यज्ञैरिष्ट्वा स्वर्गतिं प्रार्थयन्ते |
ते पुण्यमासाद्य सुरेन्द्रलोक-
मश्नन्ति दिव्यान्दिवि देवभोगान् ||९-२०||
traividyā māṃ somapāḥ pūtapāpā yajñairiṣṭvā svargatiṃ prārthayante .
te puṇyamāsādya surendralokaṃ aśnanti divyāndivi devabhogān ||9-20||
ते तं भुक्त्वा स्वर्गलोकं विशालं
क्षीणे पुण्ये मर्त्यलोकं विशन्ति |
एवं त्रयीधर्ममनुप्रपन्ना
गतागतं कामकामा लभन्ते ||९-२१||
te taṃ bhuktvā svargalokaṃ viśālaṃ kṣīṇe puṇye martyalokaṃ viśanti .
evaṃ trayīdharmamanuprapannā gatāgataṃ kāmakāmā labhante ||9-21||
अनन्याश्चिन्तयन्तो मां ये जनाः पर्युपासते |
तेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम् ||९-२२||
ananyāścintayanto māṃ ye janāḥ paryupāsate .
teṣāṃ nityābhiyuktānāṃ yogakṣemaṃ vahāmyaham ||9-22||
येऽप्यन्यदेवता भक्ता यजन्ते श्रद्धयान्विताः |
तेऽपि मामेव कौन्तेय यजन्त्यविधिपूर्वकम् ||९-२३||
ye.apyanyadevatābhaktā yajante śraddhayānvitāḥ .
te.api māmeva kaunteya yajantyavidhipūrvakam ||9-23||
अहं हि सर्वयज्ञानां भोक्ता च प्रभुरेव च |
न तु मामभिजानन्ति तत्त्वेनातश्च्यवन्ति ते ||९-२४||
ahaṃ hi sarvayajñānāṃ bhoktā ca prabhureva ca .
na tu māmabhijānanti tattvenātaścyavanti te ||9-24||
यान्ति देवव्रता देवान्पितॄन्यान्ति पितृव्रताः |
भूतानि यान्ति भूतेज्या यान्ति मद्याजिनोऽपि माम् ||९-२५||
yānti devavratā devānpitṝnyānti pitṛvratāḥ .
bhūtāni yānti bhūtejyā yānti madyājino.api mām ||9-25||
पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति |
तदहं भक्त्युपहृतमश्नामि प्रयतात्मनः ||९-२६||
patraṃ puṣpaṃ phalaṃ toyaṃ yo me bhaktyā prayacchati .
tadahaṃ bhaktyupahṛtamaśnāmi prayatātmanaḥ ||9-26||
यत्करोषि यदश्नासि यज्जुहोषि ददासि यत् |
यत्तपस्यसि कौन्तेय तत्कुरुष्व मदर्पणम् ||९-२७||
yatkaroṣi yadaśnāsi yajjuhoṣi dadāsi yat .
yattapasyasi kaunteya tatkuruṣva madarpaṇam ||9-27||
शुभाशुभफलैरेवं मोक्ष्यसे कर्मबन्धनैः |
संन्यासयोगयुक्तात्मा विमुक्तो मामुपैष्यसि ||९-२८||
śubhāśubhaphalairevaṃ mokṣyase karmabandhanaiḥ .
saṃnyāsayogayuktātmā vimukto māmupaiṣyasi ||9-28||
समोऽहं सर्वभूतेषु न मे द्वेष्योऽस्ति न प्रियः |
ये भजन्ति तु मां भक्त्या मयि ते तेषु चाप्यहम् ||९-२९||
samo.ahaṃ sarvabhūteṣu na me dveṣyo.asti na priyaḥ .
ye bhajanti tu māṃ bhaktyā mayi te teṣu cāpyaham ||9-29||
अपि चेत्सुदुराचारो भजते मामनन्यभाक् |
साधुरेव स मन्तव्यः सम्यग्व्यवसितो हि सः ||९-३०||
api cetsudurācāro bhajate māmananyabhāk .
sādhureva sa mantavyaḥ samyagvyavasito hi saḥ ||9-30||
क्षिप्रं भवति धर्मात्मा शश्वच्छान्तिं निगच्छति |
कौन्तेय प्रतिजानीहि न मे भक्तः प्रणश्यति ||९-३१||
kṣipraṃ bhavati dharmātmā śaśvacchāntiṃ nigacchati .
kaunteya pratijānīhi na me bhaktaḥ praṇaśyati ||9-31||
मां हि पार्थ व्यपाश्रित्य येऽपि स्युः पापयोनयः |
स्त्रियो वैश्यास्तथा शूद्रास्तेऽपि यान्ति परां गतिम् ||९-३२||
māṃ hi pārtha vyapāśritya ye.api syuḥ pāpayonayaḥ .
striyo vaiśyāstathā śūdrāste.api yānti parāṃ gatim ||9-32||
किं पुनर्ब्राह्मणाः पुण्या भक्ता राजर्षयस्तथा |
अनित्यमसुखं लोकमिमं प्राप्य भजस्व माम् ||९-३३||
kiṃ punarbrāhmaṇāḥ puṇyā bhaktā rājarṣayastathā .
anityamasukhaṃ lokamimaṃ prāpya bhajasva mām ||9-33||
मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु |
मामेवैष्यसि युक्त्वैवमात्मानं मत्परायणः ||९-३४||
manmanā bhava madbhakto madyājī māṃ namaskuru .
māmevaiṣyasi yuktvaivamātmānaṃ matparāyaṇaḥ ||9-34||